مقدمه : شورای اسلامی شهر و روستا بطورجداگانه با رای مردم همان حوزه انتخاب می شوند . شورای هر استان از نمایندگان منتخب شوراهای شهرستان‌های تابعه هر استان تشکیل می‌شود. درقانون اساسی نیز بر لزوم وجود شوراهای مختلف تصریح شده است .اما تدوین ساز وکار اجرایی آن تا دولت اول خاتمی به تعویق افتاد .اولین دوره انتخابات سراسری شوراهای اسلامی کشور در۷ اسفند سال ۱۳۷۷ با استقبال زیاد مردم در بیش از ۴۰ هزار حوزه انتخاباتی برگزار شد ونهایتا قریب ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم جهت اداره شهرها وروستانهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند .
آغاز به کار شوارهای اسلامی از ۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ وهمزمان با پیام رهبر انقلاب اسلامی روح الله خمینی وبا پیام ویژه ای از سوی سید علی خامنه ای آغاز شد .این نهاد مردمی فعالیت گسترده وموثری در کل کشور دارد .بررسی ورسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات شوراهای اسلامی هم برعهده هیات اجرایی ونظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر وروستا است .
اکنون ۱۸ سال از تاریخ تشکیل شوراهای اسلامی می گذرد وطی سال های گذشته نیز با تغییراتی ییرامون افزایش یا کاهش تعداد اعضای شورای شهر مواجه بوده ایم . درگفت گوی اختصاصی خبرنگار شهرنیوز با رضا علیجانی به مباحث ومشکلات شورای اسلامی شهر پرداخته ایم واینکه آنچه در قانون اساسی برای شوراها پیش‌بینی شده با آنچه که عمل می شود فاصله بسیاری دارد. به گفته این فعال رسانه ای برای رساندن شوراها به جایگاه اصلی و کارآمدی مورد انتظارش باید قوانین اصلاح شود گفت گوی زیررا با هم می خوانیم .
دوره نخست شورای شهرچه تفاوتی نسبت به دوره های بعدی داشته است ؟
شورای شهر از اسفند ماه سال ۱۳۷۸ شروع به کار کرد و درواقع اولین انتخابات شورای شهر ،از نظر تعداد کاندیدا وهم از نظر تعدد رای ، با استقبال مردم مواجه بود .
با اینکه شوارها نوپا بوده اند ولی شورای اول نسبتا موفق تر از دوره های بعد بود. با توجه به نوپا وجوان بودن شوراهای شهرمی توان گفت چهاردوره برای یک نهاد مردمی زمان محدودی است به این علت هم تا مرز پختگی فاصله دارند .
چه عاملی می تواند باعث موفقیت شوراها شود ؟
واقعیت این است که کار تیمی وکار شورایی در کشور ما هنوز جا نیفتاده وفعالیت شوراها آزمونی کوچک برای انجام امورمهم تر وحضور موفق تر در عرصه های مدیریتی سازمان های دولتی است تا بتوانند ضمن تحمل انتقادهای صاحب نظران جامعه ، همفکر بوده وبا خرد جمعی سیاست هایی را برای مدیریت شهری اعمال کنند .
عملکرد شوراها را درسطح استان خوزستان چگونه می بینید ؟
متاسفانه در سطح کشور وبویژه در سطح استان خوزستان شاهد بوده ایم که دوره های گذشته شورای اسلامی شهر اهواز یا دیگر شهرها منحل شده یا موارد حاشیه ای مانند استیضاح شهردار را داشتند که این موضوع نشانگر ناپختگی وبی تجربگی شوراهای اسلامی شهر است بنابراین مردم باید در رای خود به افراد واجد شرایط کاندید شورای شهر تجدید نظر کرده وبه افراد متخصص وکار بلد رای دهند .
آیا در قانون هم اشکالاتی وجود دارد که نیاز به اصلاح داشته باشد ؟
با توجه به مباحث مذکور روشن است که باید قانون در خصوص شوراهای شهر اصلاح شود وشوراها در آینده به گونه ای طراحی شوند که افرادی با تحصیلات خاص وارد شورای شهر شوند .
بیشتر توضیح بفرمایید .
باید تقسیم نیروهای متخصص وکاردان در شوراها بصورت مساوی ومتعادل باشد تا به همه مسائل مختلف شهر واقف باشند .مثلا هر شهروند اهوازی مکلف باشد از بین ۵ مهندس عمران معرفی شده به ۳ نفر رای دهد ودر بقیه رشته های تخصصی مانند جغرافیای شهری ، کشاورزی ،ورزش ، محیط زیست ، امور فرهنگی و.. هم این روند انجام شود واینگونه نباشد که از صنفی خاص یک سری افراد کاندید و وارد شورای شهر شوند چرا که دراین صورت شورای شهر از یک جنبه تخصصی سنگین تر از ابعاد دیگر می شود .
اگر تعداد کاندیدای شورای شهر زیاد باشد آیا مردم می توانند انتخاب درستی داشته باشند ؟
خیر اما اگر برای ثبت نام کاندیدای شورای شهر شرایطی مانند داشتن جایگاه اجتماعی ، سابقه فعالیت های اجتماعی وحضوردر لیست احزاب سیاسی و….غیر از تخصص وتجربه وسابقه کارمرتبط لحاظ شود ،مردم هم می توانند انتخاب بهتر ودرست تری داشته باشند .
دخالت شورای شهر در عزل ونصب مدیران مجموعه سازمان های شهرداری چه تاثیری در مدیریت شهری دارد ؟
این یک نقض در کارشورا محسوب می شود . شورای شهر نباید در عزل ونصب ها وکارهای مدیریتی شهرداران مناطق یا مدیران عامل سازمان ها وخود شهردار ومعاونین دخالت مستقیم ویا غیر مستقیم داشته باشد بلکه فقط باید نظارت داشته باشد .
اما بعضا دیده شده درچیدمان مدیریتی دخالت کرده وتمرکز شهرداری را در اداره شهر به هم زده و بعضا باعث تخلف هم می شوند . یکی از ابزارهایی که برخی اعضای شورای شهر دارند این است که اگر شهردار در خصوص برآورده کردن خواسته های آنها (مانند استخدام و…) همکاری نکرد وجواب منفی گرفتند به علت نداشتن دانش لازم در مدیریت شهری شهردار را استیضاح می کنند وبدین طریق شهر دچار چالش می کنند .
پس شما تاکید دارید که قانون باید دراین زمینه وارد شود و قانون شوراها اصلاح شود ؟
بله باید قانون دراین زمینه ورود کند و درآینده شهرداران توسط مردم انتخاب شوند . یک راه حل این است که همزمان که انتخابات شورای اسلامی شهر و وروستا برگزارمی شود ، شهردارهم توسط مردم انتخاب شود تا پشتوانه رای داشته باشد و شورا به راحتی نتواند شهردار را استیضاح کند مگر اینکه تخلفات محرز در کار شهردار وجود داشته باشد .
چگونه مردم می توانند انتخاب درستی برای کاندیدای شورای شهر داشته باشند ؟
اگر صرفا بخواهیم یک رای احساسی بدهیم که براساس شایسته سالاری نباشد ، پیشرفت لازم در حوزه مسائل شهری بوجود نمی آید .بنابراین با مقایسه عملکرد شوارهای شهرو شهرداری های دیگر شهرها ، مردم می توانند انتخاب آگاهانه ای داشته باشند و حداقل موجب ارتقای خدمات شهری شوند .
برای حضور حداکثری مردم به پای صندوق های انتخابات شورای شهر وریاست جمهوری چه نظری دارید ؟
به عنوان یک شهروند وفعال رسانه ای از مردم می خواهم که در تعیین سرنوشت خود دخیل باشند ونسبت به آینده خود حساسیت به خرج دهند .
نگاه شما به شوراهای شهر درآینده چیست ؟
به شوراهای شهر درآینده خوش بین هستم . چراکه معتقدم اگر قوانین مرتبط شورای اسلامی شهر تغییر کند قطعا اینن نهاد به پختگی لازم می رسد وبرخی از مشکلات کنونی حل می شود .
درخصوص تبلیغات نامزدهای انتخابات شورای اسلامی شهر ونظافت شهر چه توصیه ای دارید ؟
با توجه به اینکه تعداد کاندیدای شورای شهراهواز زیاد هستند، اگر قراراست این افراد به شواری شهر وارد شوند و درخصوص مسائل شهری وانتخاب شهردار نظر بدهند وسیاست های کلان شهر را تصویب ونظارت کنند ، خودشان با توزیع و نصب حجم گسترده ای از پوسترها در نقاط مختلف شهر،چهره شهر را بد منظر وزشت نکنند بلکه تبلیغاتشان را در نقاطی که فرمانداری مشخص می کند نصب کنند که هم مردم بدانند چه کسانی کاندید شورای شهر هستند وهم اینکه چهره شهر نابسامان وبی نظم نشود .
سخن آخر !؟
مطمینن با آگاه سازی رسانه ها وشناختی که رسانه ها درمورد کاندیداتورها به مردم می دهند ،می توانیم انتخاب خوبی دراین زمینه داشته باشیم وامیدواریم شواری شهر هم در آینده بتواند خدمت بیشتری به مردم بکند و وارد مسائل حاشیه ای نشود وشاهد پیشرفت شهر اهواز باشیم .
گفت وگو : شهرزاد امیری