غلامرضا فروغی نیا
– ظرف سال‌های گذشته به میزانی که ماهیت کار رسانه به ویژه مطبوعات تحت تاثیر تغییرات تکنولوژی دگرگون یافته است، به همان قیاس ماهیت «خبرنگار» نیز دگرگون شده است.
در گذشته نه چندان دور یک خبرنگار وظیفه داشت با بررسی همه جانبه یک خبر و توضیح در مورد ابعاد پیرامونی آن نظر بدهد. چه بسا نام یک خبرنگار می توانست خوانندگان بسیاری را به دنبال مطالعه در خصوص یک سوژه یا یک گزارش و یا یادداشت وادار نماید. اما سرعت دگرگونی اطلاع رسانی با وجود پدیده ی «اینترنت» عملاً ساختار شخصیت خبرنگار را جلوه ای دیگر داده است.
در گذشته ارزش‌های خبری عبارت بودند از:« فراگیری، فراوانی، شهرت، مجاورت، شگفتی، اختلاف و در نهایت سرعت». اما حالا عامل سرعت همه شش ارزش دیگر را تحت‌الشعاع قرار داده به گونه‌ای که رقابت برای انعکاس سریعتر یک رویداد صرفا در محدوده خبرنگار یک رسانه ی رسمی و مجوزدار نیست. چه بسا هر یک از شهروندان با استفاده از یک تلفن همراه بتوانند به سرعت و با لحاظ کردن همه ابعاد یک حادثه آن را در اختیار مخاطبان گسترده قرار دهند. در حقیقت این به معنای عبور از مقوله ی خبرنگاری سنتی است. چالش جدید می فهماند که اگر کسی بخواهد با تابلوی خبرنگاری مخاطبان جامعه را تحت پوشش اندیشه‌های خود قرار دهد، می‌بایستی به لوازم جدیدی متکی باشد.
باید توجه کرد که مقوله‌ای به نام «خبر» به تنهایی نمی‌تواند تمایزی میان خبرنگار و یک فرد معمولی که قادر به انعکاس یک رویداد است، ایجاد نماید، مگر اینکه خبرنگار بتواند با توانایی‌ فنی و تخصصی به کالبدشکافی یک خبر بپردازد. در این صورت می توان انتظار داشت خبرنگار متخصص در رشته‌های گوناگون باز هم قدرت راهبردی خویش را در اختیار جامعه قرار داده و به عنوان یک صنف خود را در صدر روشنگری‌ اجتماعی قرار دهد.
یقیناً یک خبرنگار در حوزه اقتصاد می بایستی توانا در طرح سوالات این حوزه بوده و بتواند پاسخ‌های لازم را از مسئولان ذیربط، اساتید و کارشناسان جویا شده و در اختیار خوانندگان قرار دهد. همچنین یک خبرنگار حوزه مسائل اجتماعی می بایستی با تسلط بر دانش این حوزه در قبال رویدادها و حوادث پیش آمده در جامعه، به خوبی یادداشت نوشته و ابعاد هر حادثه‌ را مورد کنکاش قرار داده و مخاطبان و افکار عمومی را به سمت و سوی قابل قبول هدایت نماید. در چنین صورتی می توان انتظار داشت که فاصله منطقی میان سرعت انتشار اخبار و رویدادها در فضای مجازی به نقش یک خبرنگار متخصص،خدشه‌ای وارد ننماید بلکه از آن در جهت اهداف خویش بهره برداری نماید.
بابد توجه داشت خبرنگاری و یا روزنامه نگاری به عنوان صرفا دسترسی به همه ابعاد حوادث و رویدادها جایگاه خود را با وجود اینترنت و سرعت فضای مجازی از دست داده است. در این شرایط کُپی نمودن و برداشت از آنچه در فضای مجازی انتشار یافته فقط به کمیت پذیری آن کمک می‌کند وگرنه مبین قدرت و کیفیت یک رسانه نیست.
قدرت رسانه در چنین میدانی و در شرایط کنونی از طریق ایجاد تخصص و نوشتار در این دایره توجیه پذیر است. اینک خبرنگار بایستی به علوم و فنون جلب مخاطب دسترسی یابد و یک رشته را به عنوان فعالیت روزنامه نگاری برگزیند وگرنه از هر دری نوشتن و پُرگویی یقیناً به سد دانش عمومی برخورد خواهد کرد و چیزی عاید مخاطب رسانه نخواهد داشت و این یعنی افُول سرنوشت خبرنگاری!